Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου 2014

Πρωταγόρας - Θέματα από τις πανελλαδικές εξετάσεις των ετών 2001 - 2013



2001
Κείμενο: 323c8- 324b
1.      Από το κείμενο που σας δίνεται, να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το τμήμα: «Εἰ γὰρ ἐθέλεις.... δημοσίᾳ». Μονάδες 10
2.      Υπάρχουν ελαττώματα, τα οποία έχει ο άνθρωπος «φύσει» ή «τύχῃ», και άλλα, τα οποία οφείλονται στην έλλειψη αγωγής. Πώς αντιμετωπίζονται από τον Πλάτωνα οι δύο αυτές κατηγορίες ελαττωμάτων; Μονάδες 10
3.      Ποιος ο σκοπός της ποινής σύμφωνα με τον Πρωταγόρα; Μονάδες 10
4.      Να εντοπίσετε στο μεταφρασμένο κείμενο που ακολουθεί τα σημεία, τα οποία αναπτύσσουν και επεξηγούν την άποψη που εκφράζει ο Πρωταγόρας στη φράση: «... ἐπὶ τούτοις που οἵ τε θυμοὶ γίγνονται καὶ αἱ κολάσεις καὶ αἱ νουθετήσεις»
Πλάτωνος Πρωταγόρας 325c5 - 326e5: «Στην πραγματικότητα αρχίζουν από την παιδική ηλικία … … Το εκπληκτικό όμως θα ήταν μάλλον το να μην μπορεί να διδαχθεί η αρετή». Μονάδες 10
5.      Έχει παρατηρηθεί πως η συζήτηση στους πλατωνικούς διαλόγους διεξάγεται ως "παιδιά" (παιχνίδι). Γιατί ο Πλάτωνας επιλέγει αυτόν τον τρόπο διερεύνησης των φιλοσοφικών ζητημάτων; Μονάδες 10
6.      Να γράψετε στο τετράδιό σας δύο ομόρριζες λέξεις απλές ή σύνθετες για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: ἡγοῦνται, ἐλεοῦσιν, συλλήβδην, ἰδών, ἀποτροπῆς. Μονάδες 10

2001
Κείμενο:  324A–C
1.      Από το παραπάνω κείμενο να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος: «Οὐδεὶς γὰρ κολάζει τοὺς ἀδικοῦντας ... καὶ διδακτὸν ἀρετήν.» Μονάδες 10
2.      Ποια άποψη εκφράζει ο Πρωταγόρας στο κείμενο που σας δίνεται για τον σκοπό της τιμωρίας (μονάδες 5) και πώς αξιοποιεί την άποψη αυτή για να τεκμηριώσει ότι η αρετή μπορεί να διδαχθεί; (μονάδες 5) Μονάδες 10
3.      «ὥσπερ θηρίον ἀλογίστως τιμωρεῖται»: Να σχολιάσετε την παραπάνω φράση, δίνοντας έμφαση στη σημασία που έχει ο λόγος για τη συγκρότηση και για τη λειτουργία της κοινωνίας. Μονάδες 10
4.      Με βάση το κείμενο που σας δίνεται και το παρακάτω μεταφρασμένο απόσπασμα, να δείξετε ότι κατά τον Πρωταγόρα ο ρόλος της πόλης είναι και παιδαγωγικός. Πλάτωνος Πρωταγόρας 326C-E: «Και όταν πια φύγουν αυτοί [δηλ. οι νέοι άνδρες] από τους δασκάλους, … … λες και η δικαιοσύνη ξαναβάζει [τον παραβάτη] στην ευθείαΜονάδες 10
5.      Πώς περιγράφει ο Πλάτωνας στο πρώτο μέρος του διαλόγου Πρωταγόρας τους σοφιστές Πρόδικο, Ιππία και Πρωταγόρα; Μονάδες 10
6.      Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις να γράψετε στο τετράδιό σας μία λέξη του διδαγμένου πρωτότυπου κειμένου ετυμολογικά συγγενή: υποθήκη, βιαιοπραγία, ιδέα, εκτρέπομαι, μισαλλοδοξία, οίηση, επιεικής, υποδοχή, τμήμα, άφαντος. Μονάδες 10

2002
Κείμενο: 323 Α - Ε
1.      Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το απόσπασμα: «Ἐν γὰρ ταῖς ἄλλαις ἀρεταῖς ... ταῦτα λέγω». Μονάδες 10
2.      «Ἐν γὰρ ταῖς ἄλλαις ἀρεταῖς ... ἢ μὴ εἶναι ἐν ἀνθρώποις»: Να εκθέσετε το επιχείρημα που χρησιμοποιεί στην παράγραφο αυτή ο Πρωταγόρας, για να αποδείξει το «διδακτόν» της αρετής, και να το αξιολογήσετε. Μονάδες 10
3.      «Ὅσα γὰρ ἡγοῦνται ἀλλήλους κακά ... τὸ ἐναντίον τῆς πολιτικῆς ἀρετῆς»: Σύμφωνα με τον Πρωταγόρα, οι άνθρωποι έχουν ελαττώματα που προέρχονται από τη φύση ή τυχαίους παράγοντες. Έχουν όμως και ελαττώματα που οφείλονται στην έλλειψη αγωγής. Πώς αντιμετωπίζεται στην εποχή του σοφιστή καθεμιά από τις κατηγορίες αυτές των ανθρωπίνων ελαττωμάτων στο πλαίσιο της κοινωνικής συμβίωσης και γιατί; Μονάδες 10
4.      « ... ἐπὶ τούτοις που οἵ τε θυμοὶ γίγνονται καὶ αἱ κολάσεις»: Κατά τον Πρωταγόρα, οι τιμωρίες (κολάσεις) επιβάλλονται στους ανθρώπους, όταν δε διαθέτουν την πολιτική αρετή. Σε ποιους και για ποιο λόγο επιβάλλονται κυρώσεις από την πόλη, σύμφωνα με τα στοιχεία του μεταφρασμένου κειμένου που ακολουθεί; Πλάτωνος Πρωταγόρας (326 D-E): «Και όταν πια φύγουν αυτοί [δηλ. οι νέοι άνδρες] από τους δασκάλους, .. …  Το εκπληκτικό όμως θα ήταν μάλλον το να μην μπορεί να διδαχθεί η αρετή». Μονάδες 10
5.      Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο και τη λειτουργία του μύθου ως μεθόδου ανάπτυξης απόψεων του Πρωταγόρα και του Πλάτωνα. Μονάδες 10
6.      Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας, απλές ή σύνθετες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: καταγελῶσιν, εἰδῶσιν, μετέχειν, προσποιούμενον, ἀποδεῖξαι. Μονάδες 10

2003
Κείμενο:  322Α -322D
1.      Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το απόσπασμα: «Ζεὺς οὖν δείσας ... ὡς νόσον πόλεως». Μονάδες 10
2.      «... ὁ ἄνθρωπος θείας μετέσχε μοίρας»: Τι θεωρήθηκε για τον άνθρωπο «θεία μοῖρα» και για ποιους λόγους; Μονάδες 10
3.      «...τὸν μὴ δυνάμενον...κτείνειν»: Για ποια κατηγορία ανθρώπων και με ποιο σκεπτικό προτείνεται εδώ η θέσπιση της θανατικής ποινής; Μονάδες 10
4.      Με βάση το πρωτότυπο και το μεταφρασμένο κείμενο που ακολουθεί, να καταγράψετε τα παιδαγωγικά μέσα με τα οποία, κατά τον Πρωταγόρα, διδάσκεται η πολιτική αρετή και να εξηγήσετε γιατί η διδασκαλία της θεωρείται αναγκαία, παρόλο που η αρετή αυτή με εντολή του Δία μοιράστηκε από τον Ερμή σε όλους τους ανθρώπους. Πλάτωνος Πρωταγόρας, (325D - 325Ε) «Στην πραγματικότητα, αρχίζουν από την παιδική ηλικία να διδάσκουν και να νουθετούν, .. … την ευκοσμία των παιδιών, παρά τα γράμματα και τη μουσική. Και οι δάσκαλοι άλλωστε γι' αυτό φροντίζουν κυρίως». Μονάδες 10
5.      Πώς αξιοποίησαν ο Πρωταγόρας και γενικά οι σοφιστές τη μέθοδο του σχολιασμού ποιητικών κειμένων για την αναζήτηση της αλήθειας και ποια ήταν η βασική αντίρρηση του Σωκράτη για τη μέθοδο αυτή; Μονάδες 10
6.      Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας, απλές ή σύνθετες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἐνόμισεν, ᾤκουν, διεφθείροντο, πέμπει, δοίη. Μονάδες 10

2004
Κείμενο:  322Α -322D
1.      Από το κείμενο που σας δόθηκε να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το τμήμα: «Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἄνθρωπος ... σκεδαννύμενοι διεφθείροντο». Μονάδες 10
2.      Με βάση το κείμενο πώς διαρθρώνονται τα στάδια εξέλιξης του πολιτισμού; Μονάδες 15
3.      «Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἄνθρωπος θείας μετέσχε μοίρας»: Πώς σχετίζεται η παραπάνω φράση του Πρωταγόρα με το δώρο της φωτιάς του Προμηθέα; Μονάδες 15
4.      Πώς χρησιμοποιεί το μύθο ως φιλοσοφική μέθοδο ο Πρωταγόρας και πώς ο Πλάτωνας; Μονάδες 10
5.      Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις να γράψετε στο τετράδιό σας μία λέξη του κειμένου ετυμολογικά συγγενή: σχέση, κατοικία, διασκέδαση, εκπομπή, δεισιδαιμονία. Μονάδες 10


2006
Κείμενο: 322Α-323Α
1.      Από το κείμενο, που σας δίνεται, να μεταφράσετε στη νέα ελληνική γλώσσα το απόσπασμα: «Οὕτω δὴ ... ἀνθρώποις». Μονάδες 10
2.      Να σχολιάσετε ερμηνευτικά την πλατωνική φράση «ὁ ἄνθρωπος θείας μετέσχε μοίρας». Μονάδες 10
3.      Να εξηγήσετε γιατί κατά τον μύθο του Πρωταγόρα η αἰδώς και η δίκη λειτουργούν ως «πόλεων κόσμοι καὶ δεσμοὶ φιλίας συναγωγοί». Μονάδες 10
4.      Λαμβάνοντας υπόψη αφενός το απόσπασμα του πρωτοτύπου κειμένου «Οὕτω δὴ ... διεφθείροντο» και αφετέρου το μεταφρασμένο απόσπασμα «Το μάθημα ... ισχυρίζομαι πως διδάσκω» (Πλάτωνος Πρωταγόρας 318 Ε), που ακολουθεί, να αναφέρετε πώς παρουσιάζεται η πολιτική τέχνη. Μονάδες 10
5.      Τι γνωρίζετε για τη Σωκρατική αμφισβήτηση; Μονάδες 10
6.      Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας, απλές ή σύνθετες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: μετέσχε, διηρθρώσατο, οἰκήσεις, νενέμηνται, συναγωγοί. Μονάδες 10

2007
Κείμενο:  324a-c
1.      Από το παραπάνω κείμενο να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το τμήμα: «Οὐδεὶς γὰρ κολάζει ... καὶ διδακτὸν ἀρετήν». Μονάδες 10
2.      Με βάση το κείμενο που σας δόθηκε, πώς συμβάλλει η λογική επιβολή της τιμωρίας στην εδραίωση της δικαιοσύνης; Μονάδες 10
3.      Με ποια λογική επιχειρηματολογία προσπαθεί ο Πρωταγόρας να αποδείξει το διδακτόν της αρετής; Μονάδες 10
4.      «Ταύτην οὖν τὴν δόξαν πάντες ἔχουσιν ὅσοιπερ τιμωροῦνται καὶ ἰδίᾳ καὶ δημοσίᾳ». Να συσχετίσετε την παραπάνω θέση του Πρωταγόρα με όσα διατυπώνονται στο παρακάτω μεταφρασμένο κείμενο σχετικά με την πολιτική αρετή. «Το μάθημα [το οποίο διδάσκω ] είναι η εὐβουλία, η σωστή σκέψη … … Γιατί απ’ ό,τι καταλαβαίνω, μιλάς για την πολιτική τέχνη και εννοείς πως αναλαμβάνεις να κάνεις τους άνδρες ἀγαθοὺς πολίτες». Μονάδες 10
5.      Ο σχολιασμός ποιητικών κειμένων ως μέθοδος έκθεσης των απόψεων του Πρωταγόρα. Μονάδες 10
6.        Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις να γράψετε στο τετράδιό σας μια λέξη του κειμένου ετυμολογικά συγγενή: απόκτημα, ανόητος, ηγέτης, παράδοξος, εικασία. Μονάδες 10

2007
Κείμενο:  321 Β6-322Α
1.      Από το κείμενο, που σας δίνεται, να μεταφράσετε στη νέα ελληνική γλώσσα το απόσπασμα: «Ἅτε δὴ οὖν οὐ πὰνυ τι σοφὸς ... καὶ οὕτω δὴ δωρεῖται ἀνθρώπῳ». Μονάδες 10
2.      Να σχολιάσετε ερμηνευτικά τη φράση: «τὴν ἔντεχνον σοφίαν σὺν πυρί». Μονάδες 10
3.      «κλοπῆς δίκη μετῆλθεν»: να αναφέρετε μέσα από το κείμενο τους τρεις λόγους για τους οποίους καταδικάστηκε ο Προμηθέας. Μονάδες 10
4.      Λαμβάνοντας υπόψη αφενός το απόσπασμα του πρωτοτύπου κειμένου «Τὴν μὲν οὖν περὶ τὸν βίον σοφίαν ἄνθρωπος ταύτῃ ἔσχεν, τὴν δὲ πολιτικὴν οὐκ εἶχεν· ἦν γὰρ παρὰ τῷ Διί.» και αφετέρου το μεταφρασμένο απόσπασμα «Και βλέπω ότι, όποτε συγκεντρωνόμαστε … … από κάποια συγκεκριμένη τεχνογνωσία, έτσι ενεργούν» (Πλάτωνος Πρωταγόρας 319 Β-C) που ακολουθεί, να παρουσιάσετε την άποψη του Σωκράτη για θέματα που αφορούν την τεχνογνωσία στην καθημερινή ζωή των Αθηναίων. Μονάδες 10
5.      Να ορίσετε την έννοια του μύθου και τον τρόπο με τον οποίο ο Πλάτων χρησιμοποιεί τον μύθο στο έργο του. Μονάδες 10
6.      Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας, απλές ή σύνθετες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: καταναλώσας, ὁρᾷ, ἀμήχανον, βίον, φυλακαί. Μονάδες 10

2008
Κείμενο:  322a3-322d5
1.      Από το παραπάνω κείμενο να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το απόσπασμα : «ὅτ’ οὖν ἁθροισθεῖεν ... ὡς νόσον πόλεως». Μονάδες 10
2.      Σύμφωνα με τον μύθο του Πρωταγόρα ποιο στοιχείο έδωσε αρχικά στον άνθρωπο τη δυνατότητα να δημιουργήσει πολιτισμό και ποια είναι τα πρώτα στάδια της εξέλιξής του; Μονάδες 10
3.      «καὶ ἡ δημιουργικὴ τέχνη αὐτοῖς πρὸς μὲν τροφὴν ἱκανὴ βοηθὸς ἦν, πρὸς δὲ τὸν τῶν θηρίων πόλεμον ἐνδεής»: να προσδιορίσετε το περιεχόμενο της «δημιουργικῆς τέχνης» και να εξηγήσετε γιατί χαρακτηρίζεται «ἐνδεής» (για την απάντησή σας να λάβετε υπόψη το κείμενο μέχρι τη λέξη «διεφθείροντο»). Μονάδες 10
4.      Αφού μελετήσετε το παρακάτω μεταφρασμένο κείμενο σε σχέση με το απόσπασμα από το πρωτότυπο «καὶ δίκην δὴ καὶ αἰδῶ οὕτω θῶ ἐν τοῖς ἀνθρώποις, ἢ ἐπὶ πάντας νείμω;” “Ἐπὶ πάντας,” ἔφη ὁ Ζεύς, “καὶ πάντες μετεχόντων· οὐ γὰρ ἂν γένοιντο πόλεις, εἰ ὀλίγοι αὐτῶν μετέχοιεν», να καταγράψετε τις απόψεις του Πρωταγόρα σχετικά με τις προϋποθέσεις για την ύπαρξη πόλεως. Πλάτωνος, Πρωταγόρας 324d7-325b4: «Σκέψου λοιπόν, τι από τα δύο συμβαίνει: υπάρχει ένα πράγμα στο οποίο είναι αναγκαίο να μετέχουν όλοι οι πολίτες, … … τότε σκέψου τι περίεργα πλάσματα είναι αυτοί οι αγαθοί άνδρες!» Μονάδες 10
5.      Ποια είναι τα θέματα του πλατωνικού διαλόγου Πρωταγόρας και ποια τα σημεία αντιπαράθεσης των δύο βασικών συνομιλητών μέσα στο έργο; Μονάδες 10
6.      Να γράψετε στο τετράδιό σας δύο ετυμολογικά συγγενείς λέξεις της αρχαίας ή της νέας ελληνικής, απλές ή σύνθετες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: μετέσχε, διηρθρώσατο, ᾤκουν, γένει, κόσμοι. Μονάδες 10

2008
Κείμενο:  324 Α-C
1.      Από το κείμενο, που σας δίνεται, να μεταφράσετε στη νέα ελληνική γλώσσα το απόσπασμα: «Οὐδεὶς γὰρ κολάζει ... καὶ διδακτὸν ἀρετήν». Μονάδες 10
2.      Ποιος είναι ο σκοπός της τιμωρίας σύμφωνα με το κείμενο. Μονάδες 10
3.      Να αναφέρετε πώς συνδέεται η επιβολή της τιμωρίας με τη θέση του Πρωταγόρα για το «διδακτόν» της αρετής. Μονάδες 10
4.      Λαμβάνοντας υπόψη αφενός τη φράση του πρωτοτύπου κειμένου «ἀποτροπῆς γοῦν ἕνεκα κολάζει» και αφετέρου το μεταφρασμένο απόσπασμα «Στην πραγματικότητα… να γίνει παρόμοιος» που ακολουθεί, να αναφέρετε τις παιδαγωγικές μεθόδους αγωγής των νέων. Πλάτωνος Πρωταγόρας (324C – 326A) «Στην πραγματικότητα, αρχίζουν από την παιδική ηλικία … … προκειμένου το αγόρι να θελήσει να τους μιμηθεί και να έχει διάθεση να γίνει παρόμοιος. […]» Μονάδες 10
5.      Τι γνωρίζετε για την ίδρυση της Ακαδημίας από τον Πλάτωνα. Μονάδες 10
6.      Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας, απλές ή σύνθετες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: κτητῆς, ἀγένητον, διανοεῖται, ἔχουσιν, φαίνεται. Μονάδες 10

2009
Κείμενο:  322b6-323a3
1.      Από το κείμενο που σας δίνεται να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος: «Ὅτ’ οὖν ἁθροισθεῖεν . . . κτείνειν ὡς νόσον πόλεως» Μονάδες 10
2.      Ποιο είναι το περιεχόμενο των όρων «αἰδώς» και «δίκη» και ποιος ο ρόλος τους στη συγκρότηση των πολιτικών κοινωνιών; Μονάδες 10
3.      Πώς δικαιολογείται η διά νόμου θανάτωση όσων δεν μετέχουν στην αιδώ και τη δίκη, παρόλο που όλοι τις έχουν δεχτεί ως δώρα από τον Δία; Μονάδες 10
4.      «ὅταν δὲ εἰς συμβουλὴν ... ἢ μὴ εἶναι πόλεις». Με βάση το χωρίο του πρωτότυπου κειμένου και το μεταφρασμένο κείμενο που ακολουθεί, να αναλύσετε τη θέση των δύο συνομιλητών, του Σωκράτη και του Πρωταγόρα, για το διδακτό ή το μη διδακτό της αρετής. Πλάτωνος Πρωταγόρας 319c7-319d7 «Για τα θέματα λοιπόν που θεωρούν [οι Αθηναίοι] ότι εξαρτώνται από κάποια συγκεκριμένη τεχνογνωσία, έτσι ενεργούν. … … Άρα, είναι προφανές πως δεν θεωρούν ότι το πράγμα αυτό είναι κάτι που διδάσκεται» Μονάδες 10
5.      Να αναφερθείτε στην επαγωγική μέθοδο του Σωκράτη ως εργαλείο αναζήτησης των ηθικών εννοιών. Μονάδες 10
6.      Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό της νέας ελληνικής γλώσσας, απλό ή σύνθετο, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἁθροισθεῖεν, σκεδαννύμενοι, διεφθείροντο, ἀπόλοιτο, ἄγοντα, δοίη, νενέμηνται, θῶ, μετεχόντων, γένοιντο. Μονάδες 10

2009
Κείμενο:  323C-324Α
1.      Από το παραπάνω κείμενο να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το απόσπασμα : «Ὅσα γὰρ ἡγοῦνται ἀλλήλους ... τῆς πολιτικῆς ἀρετῆς» Μονάδες 10
2.      Πώς αντιμετωπίζονται , σύμφωνα με τον Πρωταγόρα, οι άνθρωποι που έχουν ελαττώματα «φύσει ή τύχῃ»; Μονάδες 10
3.      Γιατί η επιβολή της τιμωρίας αποδεικνύει , σύμφωνα με τον Πρωταγόρα, ότι η αρετή είναι διδακτή; Μονάδες 10
4.      «ὅσα δὲ ἐξ ἐπιμελείας ... νουθετήσεις.» Συνδυάζοντας το παραπάνω απόσπασμα με το μεταφρασμένο κείμενο που ακολουθεί, να εντοπίσετε τον σκοπό της αγωγής και να αναφέρετε τα μέσα με τα οποία αυτός επιδιώκεται. «Στην πραγματικότητα, αρχίζουν από την παιδική ηλικία να διδάσκουν και να νουθετούν, … … προκειμένου το αγόρι να θελήσει να τους μιμηθεί και να έχει διάθεση να γίνει παρόμοιοςΜονάδες 10
5.      Τι γνωρίζετε για την ίδρυση της Ακαδημίας του Πλάτωνα; Μονάδες 10
6.      Να γράψετε στο τετράδιό σας δύο ετυμολογικά συγγενείς λέξεις της αρχαίας ή της νέας ελληνικής, απλές ή σύνθετες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἡγοῦνται, ποιεῖν, ἀσκήσεως, κτητῆς, διδάξει. Μονάδες 10

2010
Κείμενο:  323a5 - 323c8
1.      Από το κείμενο που σας δίνεται να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος: «Ἵνα δὲ μὴ οἴῃ ἀπατᾶσθαι ... ἢ μὴ εἶναι ἐν ἀνθρώποις». Μονάδες 10
2.      Ποιο είναι το «τεκμήριον» που επικαλείται ο Πρωταγόρας στην πρώτη παράγραφο του κειμένου και σε ποιο συμπέρασμα καταλήγει; Μονάδες 10
3.      Πώς αντιλαμβάνεται ο Πρωταγόρας το περιεχόμενο των όρων «φύσει» και «ἀπὸ τοῦ αὐτομάτου» και με ποιο ζεύγος όρων τους αντιπαραθέτει ; Μονάδες 10
4.      Να εντοπίσετε στο μεταφρασμένο απόσπασμα που ακολουθεί τα μέσα τα οποία χρησιμοποιεί η αθηναϊκή πολιτεία, προκειμένου να επιτευχθεί η θέση που εκφράζει ο Πρωταγόρας με τη φράση «ὡς ἀναγκαῖον οὐδένα ὅντιν ’ οὐχὶ ἁμῶς γέ πως μετέχειν αὐτῆς (τῆς πολιτικῆς ἀρετῆς), ἢ μὴ εἶναι ἐν ἀνθρώποις». «Εάν υπάρχει λοιπόν αυτό το πράγμα στο οποίο πρέπει να μετέχουν όλοι …… Ότι το πράγμα αυτό το θεωρούν διδακτό και στο ιδιωτικό και στο δημόσιο επίπεδο, το αποδείξαμε ήδη». Πλάτωνος, Πρωταγόρας 324e2 - 325b5 Μονάδες 10
5.      Τι γνωρίζετε για τη μαιευτική μέθοδο του Σωκράτη; Μονάδες 10
6.      Να γράψετε στο τετράδιό σας δύο ετυμολογικά συγγενείς λέξεις της αρχαίας ή της νέας Ελληνικής, απλές ή σύνθετες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἀπατᾶσθαι, πολιτικῆς , καταγελῶσιν , εἰδῶσιν, ἀναγκαῖον. Μονάδες 10

2010
Κείμενο: 320d–321b5
1.      Από το παραπάνω κείμενο να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος: «Ταῦτα δὲ ἐμηχανᾶτο ... σωτηρίαν τῷ γένει πορίζων» Μονάδες 10
2.      «Ἦν γάρ ποτε χρόνος ... καὶ γῇ κεράννυται»: Ποιες κοσμολογικές αντιλήψεις φαίνεται ότι ακολουθεί ο Πρωταγόρας στο χωρίο αυτό; Μονάδες 15
3.      Να εντοπίσετε και να σχολιάσετε τα σημεία εκείνα του κειμένου, τα οποία φανερώνουν την ιδιαίτερη φροντίδα του Επιμηθέα για την ισορροπία του οικοσυστήματος. Μονάδες 15
4.      Τι γνωρίζετε για τον μύθο ως μέθοδο έκθεσης των απόψεων του Πρωταγόρα και για τη στάση του Πλάτωνα απέναντι στη μέθοδο αυτή; Μονάδες 10
5.      Να βρείτε στο παραπάνω κείμενο μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: απαίτηση, ανίσχυρος, εύπορος, διατύπωση, φυτό, κρασί, δεσμός, ανάληψη, διάρκεια, προσφυγιά. Μονάδες 10

2011
Κείμενο:  324A–C
1.      Από το παραπάνω κείμενο να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος: «Οὐδεὶς γὰρ κολάζει τοὺς ἀδικοῦντας ... καὶ διδακτὸν ἀρετήν» Μονάδες 10
2.      Ποια άποψη εκφράζει ο Πρωταγόρας στο κείμενο που σας δίνεται για τον σκοπό της τιμωρίας (μονάδες 5) και πώς αξιοποιεί την άποψη αυτή για να τεκμηριώσει ότι η αρετή μπορεί να διδαχθεί; (μονάδες 5) Μονάδες 10
3.      «ὥσπερ θηρίον ἀλογίστως τιμωρεῖται»: Να σχολιάσετε την παραπάνω φράση, δίνοντας έμφαση στη σημασία που έχει ο λόγος για τη συγκρότηση και για τη λειτουργία της κοινωνίας. Μονάδες 10
4.      Με βάση το κείμενο που σας δίνεται και το παρακάτω μεταφρασμένο απόσπασμα, να δείξετε ότι κατά τον Πρωταγόρα ο ρόλος της πόλης είναι και παιδαγωγικός. «Και όταν πια φύγουν αυτοί [δηλ. οι νέοι άνδρες] από τους δασκάλους, η πόλη, με τη σειρά της, τους αναγκάζει … … εὐθύνες, λες και η δικαιοσύνη ξαναβάζει [τον παραβάτη] στην ευθεία.» Πλάτωνος Πρωταγόρας 326C-E Μονάδες 10
5.      Πώς περιγράφει ο Πλάτωνας στο πρώτο μέρος του διαλόγου Πρωταγόρας τους σοφιστές Πρόδικο, Ιππία και Πρωταγόρα; Μονάδες 10
6.      Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις να γράψετε στο τετράδιό σας μία λέξη του διδαγμένου πρωτότυπου κειμένου ετυμολογικά συγγενή: υποθήκη, βιαιοπραγία, ιδέα, εκτρέπομαι, μισαλλοδοξία, οίηση, επιεικής, υποδοχή, τμήμα, άφαντος. Μονάδες 10

2012
Κείμενο:  323Α-Ε
1.      Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε στη νέα ελληνική γλώσσα το απόσπασμα: «Ἐν γὰρ ταῖς ἄλλαις ἀρεταῖς...ταῦτα λέγω». Μονάδες 10
2.      Ποιο είναι το περιεχόμενο του όρου «φύσει»; (μονάδες 6) Να προσδιορίσετε τη σχέση της «φύσης» με την αρετή κατά την αντίληψη του Πρωταγόρα. (μονάδες 4) Μονάδες 10
3.      «διδακτόν τε καὶ ἐξ ἐπιμελείας ...πειράσομαι ἀποδεῖξαι»: με ποιο επιχείρημα θα αποδείξει ο Πρωταγόρας αυτήν τη συγκεκριμένη θέση και πώς αξιολογείτε αυτό το επιχείρημα; Μονάδες 10
4.      Λαμβάνοντας υπόψη τη φράση του κειμένου «ὅσα δὲ ἐξ ἐπιμελείας καὶ ἀσκήσεως καὶ διδαχῆς οἴονται γίγνεσθαι ἀγαθά ἀνθρώποις» και το παρακάτω μεταφρασμένο κείμενο, να αναφέρετε τους τρόπους με τους οποίους η πόλη επιδιώκει να οδηγήσει τους πολίτες στην κατάκτηση της αρετής. «Και όταν πια φύγουν αυτοί [δηλ. οι νέοι άνδρες] από τους δασκάλους, η πόλη, με τη σειρά της, τους αναγκάζει να μάθουν τους νόμους … … Το εκπληκτικό όμως θα ήταν μάλλον το να μην μπορεί να διδαχθεί η αρετήΜονάδες 10
5.      Ποιον τρόπο εισαγωγής επιλέγει ο Πλάτωνας στο έργο «Πρωταγόρας» (μονάδες 4) και πώς αξιολογείται αυτή η επιλογή του; (μονάδες 6) Μονάδες 10
6.      αφασία, δυσπρόσιτος, ιστορία, σχεδόν, προγονικός: για κάθε μία από τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής να γράψετε μια ετυμολογικά συγγενή λέξη από το κείμενο. Μονάδες 10